NAWIGATOR
Repozytorium narzędzi do diagnozy, planowania i ewaluacji projektów społecznych
Ewaluacja projektu
Ewaluacja to oparta na faktach, systematyczna refleksja nad sensem i skutkami naszych działań. Pomaga sprawdzić:
- Czy cele, programu odpowiadają na realny, dobrze opisany problem?
- Czy robimy wszystko, by cele programu/projektu zostały osiągnięte?
- Co osiągnęliśmy? Co projekt przyniósł naszym beneficjentom oraz różnym podmiotom zaangażowanym w jego realizacje? Jak trwała była ta zmiana?
Uważamy, że ewaluacja powinna być przede wszystkim użyteczna – uzyskanie odpowiedzi na ww. pytania nie jest celem samym w sobie, a środkiem służącym do podejmowania najlepszych decyzji o realizacji projektów społecznych i ich kształcie.
Monitoring i badania ewaluacyjne to tylko narzędzia wspomagające proces namysłu nad programem, zaś właściwa refleksja nad działaniem powinna odbywać się przede wszystkim wewnątrz organizacji. Choć część zadań ewaluacyjnych, a nawet ich koordynacja może zostać zlecona na zewnątrz, jednak ostatecznie to zespół programu musi zastanowić się nad sensem działania i wyciągnąć wnioski.
Użyteczność ewaluacji zależy od jej przemyślenia i przygotowania. Warto to zrobić już na wczesnym etapie projektu, najlepiej, gdy jest już zaplanowany, ale jeszcze nie rozpoczęła się jego realizacja. Dzięki temu już wtedy będziesz wiedział:
- jakiego typu wiedza jest ci potrzebna,
- w którym momencie i jak należy ją zbierać,
- i do czego wykorzystasz ją w praktyce.
Przygotowany odpowiednio wcześnie plan działań i włączenie zespołu realizującego projekt do namysłu to podstawa do przeprowadzenia dobrej i użytecznej ewaluacji.
W tej części repozytorium znajdziesz:
- webinarium o planowaniu ewaluacji poprowadzone przez specjalistów ze Stoczni;
- linki do publikacji zawierającej praktyczne porady w jaki sposób planować i realizować działania ewaluacyjne i jak wykorzystywać ich efekty.
- skale do pomiaru kompetencji osób objętych Waszymi programami, pomagające ocenić wpływ waszych działań
W przyszłości, w repozytorium opublikujemy materiały przydatne w realizacji ewaluacji (w tym narzędzia badawcze i wskaźniki) i refleksji nad zebraną wiedzą.
Webinarium - Planowanie ewaluacji, czyli jak sprawdzić, czy mi się udało
Webinarium stanowi wprowadzenie do planowania ewaluacji. Przedstawiamy w nim:
- jak rozumiemy ewaluację i dlaczego warto ją robić;
- z jakich etapów składa się ewaluacja;
- jakie decyzje organizacyjne należy podjąć na etapie planowania;
- czym są kryteria ewaluacyjne i jak w oparciu o nie stawiać dobre pytania ewaluacyjne;
- jakie są możliwe metody zbierania wiedzy i czym się kierować wybierając je.
Przydatne publikacje
Poniżej znajduje się publikacja wspierająca organizacje w planowaniu, realizacji i podsumowaniu ewaluacji. W repozytorium znajdziesz linki do bezpośredniego pobrania publikacji.
Ewaluacja. Jak to się robi. Poradnik dla programów PAFW i innych programów społecznych
Publikacja, którą przygotowaliśmy we współpracy z Polsko-Amerykańską Fundacją Wolności (PAFW) i organizacjami realizującymi jej programy. Poradnik powstał z myślą o rozwoju kultury ewaluacji w konkretnym środowisku organizacji pozarządowych, ale przedstawiony w nim schemat planowania i realizacji ewaluacji jest uniwersalny. Od ponad dekady wdrażamy go w naszej pracy ewaluacyjnej pracując dla różnego typu klientów prowadzących projekty i programy społeczne.
Poradnik zawiera praktyczne porady w jaki sposób planować i realizować działania ewaluacyjne i jak wykorzystywać ich efekty. W kontekście planowania ewaluacji kluczowe znaczenia maja strony od 11 do 40. W tym miejscu pokazujemy jakie kroki organizacyjne i merytoryczne należy podjąć, aby stworzyć użyteczny plan ewaluacji. W kolejnych rozdziałach opisujemy proces zbierania informacji, ich analizy oraz stawiania rekomendacji.
Jak dobrze ewaluować projekty. Miniporadnik ewaluacji
Miniporadnik stanowi zestaw prostych porad i zaleceń dla osób chcących przeprowadzić ewaluacje programów i projektów społecznych, w szczególności realizowanych w dziedzinie edukacji, kultury i animacji lokalnej. Odpowiada na często zadawane pytania: jak dobrze przygotować projekt do ewaluacji, jak skutecznie ją przeprowadzić oraz jak mądrze korzystać z jej wyników? Publikacji towarzyszą uniwersalne, proste i gotowe do użycia narzędzia, które pomogą w realizacji badań ewaluacyjnych. Zaproponowane metody mogą być z powodzeniem stosowane w obecnym kształcie, ale stosunkowo łatwo można je zmodyfikować dopasowując do specyfiki projektu. Mini poradnik został stworzony z myślą o osobach mających małe doświadczenie w prowadzeniu badań ewaluacyjnych.
Skale do pomiaru kompetencji
Te proste narzędzia ułatwią Wam zmierzenie wybranych umiejętności (głównie społecznych) czy postaw wybranych przez Was osób. Odpowiadając na kilka pytań, będziecie w stanie ocenić, w jakim stopniu uczestnicy waszych projektów podnieśli swoje kompetencje. Aby pomiar pozwalał na ocenę skuteczności projektu rekomendujemy, aby Wasi beneficjenci wypełnili kwestionariusze zarówno przed rozpoczęciem projektu, jak i po jego zakończeniu. Porównując odpowiedzi z „przed” i „po” realizacji projektu będziecie mogli zobaczyć zmianę jaka nastąpiła w wyniku Waszych działań.
Wszystkie przedstawione narzędzia to zwalidowane skale pomiarowe opracowane przez różnych specjalistów i udostępnione do wykorzystania na wolnej licencji. Przykładowa skala, jedna spośród 21:
Skala Rozwoju Kompetencji Przywódczych Młodzieży (Youth Leadership Life Skills Development Scale - YLLSDS) to narzędzie służące do pomiaru rozwoju kompetencji przywódczych, rozumianych jako umiejętności komunikacyjnych, podejmowania decyzji, współpracy i uczenia się, zarządzania i rozumienia siebie. Pomiar dotyczy rozwoju, czyli wpływu doświadczeń szkoleniowych na kompetencje. Skala może być stosowana w grupie młodzieży w wieku 17 lat i starszej.
Skala Samooceny Umiejętności Pracy Zespołowej (Teamwork Self-Report Scale
Służy do pomiaru umiejętności związanych z pracą zespołową wśród uczniów szkół średnich. Skala koncentruje się na trzech głównych wymiarach pracy w grupie: współpracy, wpływaniu na innych, oraz negocjowaniu.
Skala postaw wobec konfliktu (Attitude Toward Conflict Scale – ATC)
Służy do określenia postawy wobec stosowania przemocy w odpowiedzi na nieporozumienia lub konflikty. Stosowana jest dla osób w wieku 11-14 lat.
Skala Samooceny Współpracy (Collaboration Self-Assessment Tool)
Służy do pomiaru kompetencji związanych z współpracą z innymi osobami. Pomaga zrozumieć, w jakim stopniu jednostka angażuje się w działania zespołowe, dzieli się informacjami i zasobami, zarządza czasem, wspiera zespół oraz świadomie uczestniczy w rozwiązywaniu problemów i analizie dynamiki grupowej.
Skala umiejscowienia kontroli w komunikacji (Communication Locus of Control Scale - CLCS)
Służy do oceny poziomu kontroli nad komunikacją interpersonalną. Pomaga zrozumieć, w jakim stopniu jednostki czują, że mają wpływ na swoje interakcje z innymi ludźmi.
Skala wytrwałości (Grit scale)
Służy do oceny w jakim stopniu jednostki są w stanie utrzymać koncentrację i zainteresowanie oraz wytrwale dążyć do realizacji wyzwań, utrzymując wysiłek i zaangażowanie przez długi czas. Stosowana jest dla dorosłych i dzieci w wieku od 10 roku życia.
Kwestionariusz Kompetencji Interpersonalnych (Interpersonal Competence Questionnaire - ICQ)
Służy do oceny kompetencji interpersonalnych w relacjach rówieśniczych.
Skala Inicjatywy Rozwoju Osobistego II (Personal Growth Initiative Scale II, PGIS-II)
Służy do pomiaru zdolności jednostki do podejmowania świadomych działań w kierunku własnego rozwoju. Pomaga zrozumieć, w jakim stopniu dana osoba potrafi rozpoznawać potrzebę zmiany, planować rozwój, wykorzystywać dostępne zasoby i działać intencjonalnie w celu poprawy samej siebie.
Skala prokrastynacji (Procrastination scale)
Służy do pomiaru skłonności jednostki do prokrastynacji, czyli odwlekania zadań i obowiązków mimo potencjalnych negatywnych konsekwencji. Kwestionariusz ocenia typowe zachowania związane z odkładaniem na później, zarządzaniem czasem, realizacją zadań i organizacją działań. Skala jest stosowana w dwóch wersjach, jedna zawierająca 5 dodatkowych pytań skierowanych do uczniów.
Skala Samooceny Rosenberga (Rosenberg Self-Esteem Scale, RSES)
Służy do pomiaru ogólnego poczucia własnej wartości. Pomaga zrozumieć, jak jednostka postrzega samą siebie – zarówno pod względem sprawczości (self-competence), jak i samoakceptacji (self-liking).
Skala Umiejscowienia Kontroli Rottera (Rotter’s Locus of Control Scale – LoC)
Służy do pomiaru stopnia, w jakim osoba przypisuje kontrolę nad wydarzeniami zewnętrznym czynnikom (np. losowi, przypadkowi, innym ludziom) lub sobie samemu (wewnętrzna kontrola). Skala bada ogólne przekonania dotyczące sprawczości jednostki wobec wydarzeń życiowych.
Skala Inteligencji Emocjonalnej Schutte (Schutte Emotional Intelligence Scale - SEIS)
Służy do pomiaru inteligencji emocjonalnej, obejmującej takie aspekty jak świadomość emocji, ich regulację, wyrażanie oraz wykorzystywanie emocji w relacjach społecznych.
Skala Samoświadomości (Self-Consciousness Scale – Revised, SCS-R)
Służy do pomiaru samoświadomości w dwóch podstawowych aspektach: Samoświadomości prywatnej, czyli zdolności do refleksji nad sobą, introspekcji i rozpoznawania własnych stanów wewnętrznych, oraz samoświadomości publicznej, czyli wiedzy o tym, jak jest się postrzeganym przez innych, oraz dbałości o autoprezentację. Skala pomaga zrozumieć, w jakim stopniu jednostka skupia się na swoich myślach, emocjach i wyglądzie oraz jak silnie odczuwa napięcie w sytuacjach społecznych.
Skala Postrzeganej Kompetencji Komunikacyjnej (Self-Perceived Communication Competence Scale, SPCC)
Służy do pomiaru subiektywnego poczucia skuteczności w komunikacji interpersonalnej. Pomaga zrozumieć, jak jednostka ocenia swoją zdolność do komunikowania się z innymi, w zależności od liczby rozmówców oraz stopnia ich znajomości (np. przyjaciele, znajomi, nieznajomi).
Skala Samorefleksji i Wglądu (Self-Reflection and Insight Scale, SRIS)
Służy do pomiaru samoświadomości, rozumianej jako zdolność, potrzeba oraz chęć do refleksji nad własnymi myślami, uczuciami i zachowaniami. Pomaga zrozumieć, w jakim stopniu dana osoba jest skłonna analizować własne przeżycia, poszukiwać znaczeń oraz rozwijać poznawcze rozumienie siebie.
Skala Samoregulacji (Self-Regulation Scale)
Służy do pomiaru zdolności jednostki do regulacji emocji, myśli i uwagi w sytuacjach wymagających koncentracji na celu. Pomaga zrozumieć, w jakim stopniu dana osoba potrafi zarządzać rozproszeniami, emocjami i impulsywnością, by skutecznie realizować zamierzone działania.
Skala Samooceny Skuteczności Sherera (Sherer’s General Self-Efficacy Scale, SGSES)
Służy do pomiaru ogólnego poczucia własnej skuteczności, czyli przekonania jednostki o jej zdolności do radzenia sobie w różnych sytuacjach życiowych. Pomaga zrozumieć, w jakim stopniu osoba wierzy w swoje możliwości działania i osiągania celów mimo pojawiających się przeszkód.
Kwestionariusz asertywności Rathusa (Rathus Assertiveness Schedule)
Służy do pomiaru poziomu asertywności jednostki. Pomaga zrozumieć, w jakim stopniu dana osoba potrafi wyrażać swoje potrzeby, opinie i emocje w sposób otwarty, stanowczy i nienaruszający praw innych.
Skala Tolerancji dla Niezgody (Tolerance for Disagreement Scale, TFD)
Służy do pomiaru poziomu tolerancji wobec sytuacji różnicy zdań. Pomaga zrozumieć, w jakim stopniu dana osoba akceptuje, znosi i angażuje się w rozmowy, w których występują niezgodności opinii, przekonań lub postaw.
Skala Inteligencji Społecznej Tromsø (Tromsø Social Intelligence Scale - TSIS)
Służy do pomiaru poziomu inteligencji społecznej, czyli zdolności do rozumienia, interpretowania i adekwatnego reagowania na zachowania i emocje innych ludzi. Narzędzie umożliwia ocenę skuteczności przetwarzania wchodzenia w interakcje oraz rozpoznawania emocji i potrzeb innych.
Skala Kompetencji Społecznych i Emocjonalnych WCSD (WCSD’s Social and Emotional Competency Assessment - SECA)
Służy do pomiaru poziomu rozwinięcia kompetencji społecznych i emocjonalnych u dzieci i młodzieży. Pomaga zrozumieć, w jakim stopniu uczniowie są świadomi swoich emocji i mocnych stron, potrafią zarządzać emocjami i celami, nawiązują zdrowe relacje, podejmują odpowiedzialne decyzje i efektywnie funkcjonują w środowisku szkolnym.
